niemiecki BGH: Brak roszczenia o wynagrodzenie za pracę o działo dla pracujących „na czarno”

Wynagrodzenia

W przypadku umów o dzieło bazujących całkowicie lub częściowo na pracy „na czarno” nie powstaje roszczenie o zapłatę za świadczenie dzieła. Są one nieważne i również ekwiwalent wartości za nakład pracy na rzecz przyjmującego zamówienie nie wchodzi w rachubę zgodnie z najnowszym orzeczeniem Federalnego Trybunału Sprawiedliwości (dalej BGH).

BGH zdecydował, że za pracę na czarno (w oparciu o  umowę o dzieło) nie powstaje roszczenie o zapłatę. Umowa zawarta w oparciu o pracę niezgłoszoną jest nieskuteczna, a co z tym idzie nie powstaje wynikające z takiej umowy roszczenie o wynagrodzenie za pracę o dzieło. Również odnośnie innych prawnych konstrukcji nie powstaje obowiązek po stronie zamawiającego  rekompensaty wartości pracy.

Właściwy dla prawa umów budowlanych 7. Senat BGH oddalił powództwo zakładu rzemieślniczego z Schleswig-Holstein, który wykonał za łączną sumę 18 8000 Euro instalację elektryczną w kilku szeregowcach. 5000 Euro z tego powinny zostać zapłacone zgodnie z umową w gotówce i bez rachunku. To jednak nie nastąpiło.

SchwarzArbG

BGH zdecydował, że przedsiębiorca, który świadomie naruszył § 1 ust. 2 Nr. 2 ustawy o zwalczaniu pracy niezgłaszanej (SchwarzArbG), nie może domagać się zapłaty za świadczenie dzieła.

Zarówno powód jak i pozwany naruszając ww. przepis ustawy działali świadomie, ponieważ zawarli porozumienie co do tego, że za wykraczającą poza pisemnie uzgodnione wynagrodzenie za dzieło, płatność gotówkową w kwocie 5 ooo Euro nie zostanie wystawiona faktura i nie zostanie zapłacony podatek od towarów i usług.

Cała umowa o dzieło jest tym samym nieważna ze wzglądu na naruszenie ustawowego zakazu. Nie występuje wynikające z umowy roszczenie o wynagrodzenie za dzieło (BGH, wyrok z 1.8.2013, VII ZR 6/13, NJW 2013, 3167).

§ 817 zd.2 BGB

Nie powstaje również roszczenie o wyrównanie wynikające ze wzbogacenia się zamawiającego na skutek otrzymania świadczenia dzieła. Wprawdzie co do zasady przedsiębiorca, który na podstawie nieważnej umowy spełnił świadczenie, może domagać się od zamawiającego jego zwrotu, a gdyby to było niemożliwe- ekwiwalentu wartości świadczenia. Ta zasada na mocy § 817 zd. 2 BGB nie znajduje jednak zastosowania, gdy przedsiębiorca swoim świadczeniem naruszy ustawowy zakaz.

Stosowanie § 817 zd.2 BGB zdaniem Sądu nie sprzeciwia się zasadzie dobrej wiary. Aby osiągnąć cele wyznaczone przez ustawodawcę w ustawie o zwalczaniu pracy niezgłaszanej , tj. aby efektywnie ograniczać nielegalne zatrudnienie, konieczne jest restrykcyjne stosowanie tego przepisu.

Andreas Martin - Prawnik